Pluton sayyorasi qanday kashf etilgan? Agar pichan ichidagi ignani topish qiyin deb hisoblasangiz, unda Pluton sayyorasini qanday qilib topish mumkinligi haqida ham oʻylab koʻrishingiz kerak. Bu Quyosh tizimidagi eng uzoq sayyora boʻlib, u Quyoshdan Yerga nisbatan qirq baravar uzoqda joylashgan. Plutonni koʻrish uchun juda katta teleskop kerak. Shunga qaramay, sayyora qandaydir tarzda kashf qilindi. Bunga … Читать далее
Saturn halqalari: bu nima? Teleskop yordamida birinchi marta osmonni oʻrganayotgan buyuk italiyalik olim Galileo Galiley 1610-yilda Quyosh tizimidagi sayyoralardan biri — Saturnning gʻalati xususiyatini topgan. U Saturnning yonida ulkan boʻrtiqlarni koʻrgan. 1655-yilda Kristian Gyuygens Saturnni yanada kuchli teleskop yordamida oʻrganib chiqqan. Uning koʻz oʻngida namoyon boʻlgan tasvir shunchalik gʻalati boʻlganidan, u hatto koʻrgan narsasi haqida … Читать далее
Yerning og‘irligi qancha? Yer koinotda muallaq osilib turgani uchun uning vaznini tarozi pallasiga qoʻyib oʻlchab boʻlmaydi. Yerning vazni toʻgʻrisida gapirganimizda, u tashkil topgan moddalar miqdorini nazarda tutamiz. Bu massa deb ataladi. Yerning massasi taxminan 5,976 sekstillion tonnaga teng. Bu raqam haqida aniq tasavvur hosil qilishingiz uchun uni toʻliq keltiramiz: 5 976 000 000 000 000 … Читать далее
Yer markazida nima borligini biz qayerdan bilamiz? Olimlar (hatto asboblar yordamida ham) Yer qa’riga juda chuqur kirib borish imkoni boʻlmagani uchun uning ichki tarkibini oʻrganishda tadqiqotning boshqa usullaridan foydalanishadi. Shunday usullardan biri — vulqonlar otilishini oʻrganishdir. Vulqonlar Yer yuzasiga qizigan gazlarni va suyuq togʻ jinslarini chiqarib tashlaydi. Bu Yer qa’ridagi harorat juda issiq ekanini koʻrsatadi. … Читать далее
Boshqa sayyoralar ham aylanadimi? Keling, ularni birma-bir koʻrib chiqamiz va har bir holatda nima boʻlishini koʻramiz. Merkuriy Quyosh atrofida 88 kun ichida aylanadi. Olimlarning fikricha, Merkuriy oʻz oʻqi atrofida 58 yoki 59 kun ichida aylanadi. Bu Merkuriy taxminan 180 yer kuni uzunligidagi quyoshli kunga (kecha va kunduzni oʻz ichiga olgan davr) egaligini anglatadi. Yaqinda ma’lum … Читать далее