Dunyoda soat mintaqalari bormi? Bugungi kunda reaktiv¹ samolyotlar yordamida katta masofalarni bosib oʻtayotganimizda vaqt farqi bizni juda hayratda qoldiradi. AQShning Nyu-York shahridan Los-Anjeles shahriga uchib kelsak, yakuniy manzilga deyarli oʻsha vaqtning oʻzida yetib kelamiz. Gap shundaki, AQSh hududi soat mintaqalariga boʻlingan. Ushbu qaror 1833-yil Amerika Qoʻshma Shtatlari toʻrtta — sharqiy, markaziy, togʻ va Tinch okeani … Читать далее
Komikslarni kim o‘ylab topgan? Albatta, ancha oldin paydo boʻlgan baʼzi narsalar zamonaviysidan juda farq qiladi. Bunga zamonaviy komiks¹ yoki karikaturalardan² boshqa aniq misol boʻlmasa kerak. Komiksning oʻtmishdoshi Uygʻonish davri rassomlari tomonidan oʻylab chiqilgan. Dastlab ular kartonga (qattiq qogʻoz) katta maydonni egallab turgan rasm, freska³, gobelen⁴ yoki vitrajlarning (naqsh) chizmalarini chizishgan. Karton deb nomlanadigan chizmalardan foydalanish … Читать далее
Oltin ilk bor qayerda qazib olingan? Oltin shu qadar noyob va qimmatbahoki, uni qazib olish yaqinda boshlangan deb oʻylashingiz mumkin. Aslida unday emas! Oltin — odamlarga tanish qadimgi metallardan biri. Odamzod uni ilk bor qachon topib, qayta ishlov berganini hech qachon bila olmaymiz. Chunki barcha tarix kitoblari ancha keyin yozilgan. Oltin erkin holatda uchrashi tufayli … Читать далее
Biz nega pulni qadrlaymiz? Puldan foydalanish gʻoyasi rostdan ham ajoyib! Ammo koʻpchilik puldan foydalanish kimning aqliga kelgani va nima uchun uni qadrlashimizni bilmaydi. Ming yillar oldin pul ishlatilmagan. Qadimda odamlar ayirboshlash¹ bitimlaridan foydalangan. Agar odam oʻzi ishlab chiqara olmaydigan narsani sotib olmoqchi boʻlsa, oʻsha mahsulotga ega odamni topishi, uning evaziga biron bir narsani taklif qilishi … Читать далее
Tuxum qanday shakllanadi? Tuxumdan soddaroq yana nima ham boʻlishi mumkin? Ammo uning paydo boʻlishi juda murakkab jarayon ekani ko‘pchilikka nomaʼlum. Dastlab qushning qornida tuxum sarigʻi hosil boʻladi. U tuxumdon deb ataladigan maxsus aʼzo ichida shakllanadi. Tuxum sarigʻi hosil boʻlgandan soʻng u tuxum yoʻliga oʻtadi. Bu yerda tuxum oqi vujudga keladi. Tuxum, aniqrogʻi uning qismi tuxum … Читать далее
Yulduzlar qanday paydo bo‘lgan? Ilm-fan nuqtayi nazaridan koinot qanday paydo boʻlgani haqidagi savolga javob yoʻq. Bu haqda juda koʻp turli xil ilmiy nazariyalar mavjud. Ammo savolga haligacha javob topilmagan. Shunday boʻlsa ham, biz ushbu nazariyalarni yulduzning hayot tarixini tushuntirish uchun koʻrib chiqamiz. Yulduz — bu nur taratadigan samoviy jism. Bilganingizdek, sayyoralar faqat aks etuvchi nur … Читать далее