Oyda tortishish kuchi bormi? Tortishish kuchi yoki gravitatsiya hodisasi koinotdagi har bir istalgan kichik obyekt yaqinida kuzatiladi. Bu turli jismlar orasidagi tortishish kuchi mavjudligidan iboratdir. Ammo bu kuchning kattaligi ikki narsa — bu jismlarning massasi va ular orasidagi masofaga bogʻliq. Masalan, tortishish kuchi tanamiz va Yer oʻrtasida ham bor. Yer oʻlchami biznikidan ancha katta boʻlgani … Читать далее
Quyosh doim bir xil nur sochadimi? Quyosh bu — yulduz, yaʼni boshqacha qilib aytganda, u oʻzi nur sochadi. Albatta, buning uchun juda koʻp energiya talab etiladi. Quyosh uni qayerdan oladi? Olimlarning fikriga koʻra, uning manbai Quyoshning eng issiq markaziy qismida koʻp miqdorda mavjud boʻlgan vodorod atomlaridir. Ular bu yerda termoyadroviy reaksiyalar natijasida birlashib, geliy atomlariga … Читать далее
Quyosh toji nima? Siz Quyosh tutilishi muhrlangan suratni koʻrganmisiz? Unda Quyoshning qora gardishi atrofida notekis nurlanish koʻzga tashlanadi. Mana shu nurlanish toj deb ataladi. Toj nimaligini tushunish uchun biz avval Quyosh haqida ozmi-koʻpmi maʼlumotga ega boʻlishimiz kerak. Boshlanishiga Quyoshning sirti Yer kabi qattiq emasligini bilish kifoya. Uning yuzasi biz kuzatishimiz mumkin boʻlgan yagona narsa — … Читать далее
Nega biz Yerning aylanishini sezmaymiz? Bundan bir necha asr muqaddam insonlar Yer harakatsizligiga, Quyosh, Oy va yulduzlar esa uning atrofida aylanishiga ishonishgan. Ular nega bunday oʻylashganini tushunish qiyin emas. Har holda hammasi shunday koʻringan. Hech kim Yer aylanishini sezmagan. Аgar Yer aylansa, nega uning ustidagi narsalar sochilib, okeanlardagi suvlar toʻkilib ketmaydi? Endilikda biz Yer ikki … Читать далее
Radioastronomiya nima? 1931-yilda Bell Laboratoriesʼning aloqa muhandisi okeanlararo telefon aloqasiga taʼsir qilishi mumkin boʻlgan atmosferadagi radio shovqinlarini oʻrganayotgan edi. U yomgʻirli bulutlardan emas, balki koinotning allaqayeridan kelayotgan ayrim shovqinlarni ilgʻagan. U galaktikaning radiatsiya nurlanishini qabul qilish mumkinligini kashf etgan. Shu tarzda astronomiyaning yangi tarmogʻi — radioastronomiya paydo boʻlgan. Radioastronomiya ikki yoʻnalishda rivojlandi. Maxsus antennalar yordamida … Читать далее